Muzyka kościelna na Papieskiej Akademii Teologicznej (Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie)

Kształcenie muzyków kościelnych w Krakowie w duchu zaleceń Soboru Watykańskiego II związane było początkowo z elementarnym przygotowaniem organistów do posługi w liturgii sprawowanej w języku polskim. Powołane do istnienia Archidiecezjalne Studium Organistowskie rozwinęło z biegiem czasu kilkustopniową strukturę, kształcąc na poziomie podstawowym, średnim i wyższym. W latach 70. XX wieku tzw. studium wyższe stało się częścią Instytutu Liturgicznego. Od roku 1981 Instytut Liturgiczny został włączony w ramy Wydziału Teologicznego, powstałej wtedy Papieskiej Akademii Teologicznej. Założycielem i wieloletnim Dyrektorem Instytutu był ks. prof. dr hab. Wacław Świerzawski, zaś kierownikiem Sekcji Muzyki Liturgicznej doc. Marian Machura. W latach 1999–2001 funkcję kierownika pełnili kolejno o. prof. dr hab. Tomasz Dąbek i mgr Wiesław Delimat.

Studenci Sekcji Muzyki Liturgicznej kształceni byli głównie w zakresie praktycznej nauki gry na organach i fortepianie, akompaniamentu liturgicznego, chorału gregoriańskiego i dyrygowania. Studia trwały 4 lata i miały charakter stacjonarny. Po zakończeniu studiów i złożeniu egzaminu końcowego absolwenci otrzymywali dyplom uprawniający do wykonywania profesji muzyka kościelnego. W roku 1988 pracujący w Sekcji Muzyki Liturgicznej mgr Włodzimierz Siedlik stworzył chór Psalmodia i został jego dyrygentem.

W roku 2002 kształcenie muzyków kościelnych w ramach Papieskiej Akademii Teologicznej zostało przeniesione na Wydział Historii Kościoła, gdzie było prowadzone w ramach specjalności – muzyka kościelna. W 2002 roku została utworzona katedra muzyki kościelnej, której pierwszym kierownikiem został ks. ad. II st. Andrzej Zając. W skład katedry weszli: ad. I st. Wiesław Delimat, ad. I st. Włodzimierz Siedlik, ks. dr Robert Tyrała. W kolejnych latach zostali zatrudniona s. dr Susi Ferfoglia. Kierownikiem specjalności muzyka kościelna na kierunku historia w latach 2002–2008 był ks. prof. dr hab. Andrzej Zając.

W późniejszych latach do katedry muzyki kościelnej dołączyli także: ks. dr Wojciech Kałamarz CM, dr Witold Zalewski i o. dr Dawid Kusz OP.

 
Muzyka kościelna na Akademii Muzycznej

W roku 1997 prof. dr Jerzy Kurcz, ówczesny dziekan, tworzy na Wydziale Wychowania Muzycznego Akademii Muzycznej w Krakowie specjalność muzyka kościelna. Aby uzyskać niezbędne w tym celu minimum kadrowe, zaprasza do współpracy w utworzonym Zakładzie Muzyki Kościelnej pedagogów: prof. Leszka Wernera, ad. II st. Krzysztofa Latałę (kierującego Zakładem Muzyki Kościelnej w latach 1997–1999), ks. dr. Tadeusza Przybylskiego SDB, ad. I st. Marka Wolaka oraz ks. dr. Roberta Tyrałę (kierownik zakładu 2005–2010, katedry od 2010). Do tego grona pedagogów kolejno dołączają: ks. prof. dr Kazimierz Szymonik (kierownik Zakładu Muzyki w latach 1999–2004) oraz dr Henryk Jan Botor. W roku 2009 w Katedrze Muzyki Kościelnej rozpoczyna pracę dr Krzysztof Michałek. W roku 2010 w miejsce Zakładu Muzyki Kościelnej zostaje utworzona Katedra Muzyki Religijnej. Od roku akademickiego 2009/10, po rozpoczęciu studiów na kierunku Muzyka Kościelna specjalność przestaje istnieć.

 
Historia tworzenia Międzyuczelnianego Instytutu Muzyki Kościelnej w Krakowie

W roku 2006 rektorzy Akademii Muzycznej – prof. dr hab. Stanisław Krawczyński, oraz Papieskiej Akademii Teologicznej – ks. prof. dr hab. Jan Maciej Dyduch, powołali komisję wspólną do stworzenia programu kierunku muzyka kościelna w składzie: ks. dr Robert Tyrała (przewodniczący), ks. prof. Andrzej Zając, ad. II st. Adam Korzeniowski, ad. II st. Jan Jazownik, ad. I st. Wiesław Delimat. Komisja stworzyła program studiów z określeniem wymagań, standardy kształcenia dla kierunku muzyka kościelna, wymagania dotyczące egzaminu wstępnego oraz ustaliła regulamin studiów. Dokumenty zostały złożone w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego w Warszawie jesienią 2007 roku.

1 lutego 2008 roku został podpisany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Kierunek Muzyka Kościelna – jako jedyna taka forma kształcąca muzyków kościelnych na poziomie licencjatu i magisterium. Uprawnienia zostały nadane dla dwóch współpracujących na tym polu uczelni, a więc dla Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie oraz dla Wydziału Twórczości, Interpretacji i Edukacji Muzycznej Akademii Muzycznej w Krakowie. 19 listopada 2008 roku w Domu Arcybiskupów Krakowskich zostało oficjalnie podpisane porozumienie między rektorami oraz regulamin studiów. Senaty obydwu uczelni powołały do istnienia Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej w Krakowie, którego pierwszym dyrektorem mianowali ks. dr. Roberta Tyrałę.

W skład Instytutu weszły katedry z Papieskiej Akademii Teologicznej: Historii Liturgii (ks. prof. dr hab. Jan Józef Janicki – kierownik, ks. dr Stanisław Mieszczak SCJ) oraz Muzyki Kościelnej. Z Akademii Muzycznej – Zakład (katedra) Muzyki Kościelnej (Religijnej).